مفهوم شناسی حاکمیت قانون در مشروح مذاکرات قانون اساسی 1358

نویسندگان

1 کارشناس ارشد حقوق عمومی دانشگاه تبریز

2 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد تهران شرق

چکیده

مشروح مذاکرات قانون اساسی سال 1358 چنان که باید در منابع و پژوهش­های حقوقی نوین پس از تصویب و اجرایی شدن قانون اساسی مورد بررسی نقادانه و تحلیل فلسفی حقوق قرار نگرفته است. کار­‌‌‌‌‌ویژه اصلی حاکمیت قانون ارتباط ناگسستنی با مفهوم قانون اساسی، تحدید قدرت و تضمین حقوق و آزادی­های افراد برقرار می‌کند. از این رو ارزیابی مفاهیم حاکمیت قانون در مشروح مذاکرات 1358 اهمیت افزونی در تاریخ حقوق اساسی ایران معاصر دارد. از اصطلاح نسبتاً جدید حاکمیت قانون مفاهیم و برداشت‌های متعددی مستفاد می‌شود. به همین دلیل تاکنون قرائت‌ها و معانی متکثر و گوناگونی از حاکمیت قانون استنباط و ارائه شده است. مفهوم حداقلی خلاصه‌ترین و مناسب­ترین تعریف است. دولت حقوقی و دولت مقابل آن، انتظامی، مفهوم قانون به مثابه ارزش و برداشت شکلی و ماهوی سایر مفاهیم مهمی هستند که عمدتاً توسط فلسفه­پردازان حقوق از حاکمیت قانون بیان شده‌اند. تعریف این مفاهیم و تطبیق انتقادی آن‌ها با گفتار‌ها و قرائت‌های گفته شده در مشروح مذاکرات قانون اساسی 1358 پژوهشی تحلیلی-توصیفی و نیز انطباقی است که در این مقاله مستند به منابع بنیادین انجام خواهد شد.

کلیدواژه‌ها