شرایط خاص انتخاب پذیری در انتخابات سیاسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز

چکیده

شرایط خاص انتخاب پذیری، یعنی شرایطی که پیش بینی آنها توسط اغلب قانونگذاران کشورهای مختلف رایج نیست، را در ایران می توان به دین، دانایی و شایستگی تقسیم کرد. بررسی این شرایط در حقوق ایران نمایانگر کاستی ها و ابهامات جدی در قوانین و مقررات انتخاباتی است. کیفیت پیش بینی شرط دین را برای انتخاب پذیری در قریب به اتفاق انتخابات سیاسی می توان محدود کننده دانست. با این وجود، قانونگذار سخنی از این شرط برای خبرگان رهبری به میان نمی آورد. توقعات قانونگذار ایرانی در پیش بینی شرط دانایی یا سواد با توجه به نوع انتخابات سیاسی متفاوت است، هرچند به این شرط برای انتخاب پذیری در ریاست جمهوری اشاره ای نشده است. شرط دانایی در مجلس خبرگان رهبری یعنی لزوم اجتهاد برای انتخاب پذیری به گونه ای است که ویژگی رقابتی انتخابات و خصیصه دموکراتیک این نهاد اساسی را متاثر می سازد. بر این موارد باید شروط شایستگی، همانند تدبیر و یا حسن شهرت، را اضافه نمود که غیر قابل ارزیابی بودن آنها بسیار جدی است و نتیجتا امنیت حقوقی شهروندان و آزادی انتخابات را خدشه دار می نمایند.

کلیدواژه‌ها