2024-03-28T14:35:31Z
https://www.asasimag.ir/?_action=export&rf=summon&issue=13686
حقوق اساسی
1395
13
25
تبیین کرامت ذاتی انسان در رویکرد علامه جعفری
محمد صادق
احمدی
کرامت در معنای شرافت و حرمت، مفهومی اختلافی است. این واژه یکی از مفاهیم بنیادی در اندیشه سیاسی و حقوقی است. با وجود اهمیت و جایگاه مهم کرامت معنا و قلمرو آن همچون بسیاری از مفاهیم حوزههای اندیشه و تفکر دچار تشتت میباشد. کرامت ذاتی یا کرامت انسانی، صرف نظر از ریشه، بنیان و قلمرو شمول آن در نگرشهای دینی و عرفی مورد پذیرش و تاکید قرار گرفته است. علامه محمدتقی جعفری رویکرد خاصی به کرامت ذاتی داشته و ضمن پذیرش آن به عنوان یک پدیده ذاتی و طبیعی آن را سلب شدنی و وابسته به سرشت کردارهای ارادی و آزاد میداند. بنابراین در این نگرش اگرچه در بدو تکوین خمیر مایه انسان، وی از ارزش ذاتی برخوردار است و این ارجمندی هوده استعدادها و شایستگیهای به ودیعت نهاده شده الهی در وجود اوست، اما نتیجه اعمال و کردارهای وی میتواند آن را از اثر تهیسازد. آدمی با پشت کردن به صلاحیتهای وجودی خویش و ارتکاب جنایت و خیانت، گوهر ارزشی خود را که همانا کرامت ذاتی یا انسانی است از دست میدهد. پس ذاتی بودن کرامت در اینجا به مفهوم غیر قابل انتزاع بودن از وجود آدمی نیست. این نوشتار درپی تبیین و نقادی نظریه فوق است. زیرا ذاتی بودن با قابل سلب بودن امکان جمع نمییابد.
کرامت ذاتی
کرامت ارزشی
سلب کرامت
حق
حکم
اسلام
2016
09
21
1
33
https://www.asasimag.ir/article_100799_e1617e2de171c0f08dec71c7ef0e1062.pdf
حقوق اساسی
1395
13
25
آزادی آکادمیک در نظام بینالمللی حقوق بشر
رضا
اسلامی
پیمان
مرادی
آزادی آکادمیک به آزادی موسسات دانشگاهی و پژوهشی و اعضای جامعه علمی (استادان، پژوهشگران و دانشجویان) در تحقیق، پژوهش و آموزش، انتشار و انتقال نتایج آن با استفاده از ابزارهای مختلف به دور از هرگونه فشار از طرف گروههای قدرت سیاسی، مذهبی و مسلکی اطلاق میشود. تحقق آزادی آکادمیک در بعد فردی و نهادی نیازمند حمایت دولتها بدون مداخله و با رعایت استقلال اعضای جامعه علمی و استقلال نهادی است.
اعلامیههای مختلف جهانی، منطقهای و ملی از جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر، اعلامیههای لیما، کامپالا، دارالسلام و اصول آزادی آکادمیک و تصدی به طور مستقیم یا غیر مستقیم به حمایت از این آزادی پرداختهاند. اما یک سند الزامآور جهانی و تضمینات حقوقی لازم در نظام بینالمللی حقوق بشر و همچنین در نظامهای منطقهای برای حمایت از این آزادی وجود ندارد. اما در قانون اساسی و قوانین و مقررات عادی داخلی بعضی کشورها صراحتاً به آزادی آکادمیک اشاره و از آن حمایت شده است، هرچند که در بسیاری از کشورها چنین مقرراتی وجود ندارد.
واقعیت این است که برای برخورداری از آزادی آکادمیک با عناصر و واقعیتهای فکری، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، مذهبی و صنفی در تعامل، چالش و حتی تقابل قرار میگیریم اما مفاهیمی از قبیل تولید آزادانه علم توسط اعضاء جامعه علمی، آموزش، مسئولیت اجتماعی جامعه علمی، سلامت، بهزمامداری و پیشتازی اصحاب علم در پدیده جهانی شدن اهمیت و ضرورت پرداختن به آزادی آکادمیک را روشن میسازد که در اسناد مختلف حقوق بشری در ارتباط با آموزش عالی، آزادی آکادمیک و استقلال دانشگاه مورد تاکید قرار گرفته است.
در این مقاله تحت عنوان «آزادی آکادمیک در نظام بینالمللی حقوق بشر» به بررسی افراد و مراکز علمی مورد حمایت آزادی آکادمیک، حدود این آزادی و سازوکارهای حمایتی از آن در نظام بینالمللی حقوق بشر و نظامهای منطقهای و به طور کلی در نظامهای داخلی پرداخته شد و بطور خلاصه این نتیجه حاصل شد که استادان، دانشجویان و پژوهشگران، دانشگاهها و مراکز علمی و پژوهشی مورد حمایت آزادی آکادمیک هستند اما مدارس از دایره حمایت این آزادی خارج است، این آزادی مطلق نیست و به وسیله حدود و ثغوری محدود میشود و سازوکارهای حمایتی موجود در نظام بینالمللی حقوق بشر و همچنین نظامهای منطقهای و قوانین داخلی کشورها برای حمایت از این آزادی بسیار ضعیف است و یک سند الزامآور جهانی و تضمینات حقوقی لازم در نظام بینالمللی حقوق بشر و همچنین در نظامهای منطقهای و قوانینی مترقی در نظامهای حقوقی داخلی کشورها برای حمایت، رشد و شکوفایی این آزادی مورد نیاز است.
آزادی آکادمیک
استقلال دانشگاه
حقوق بشر
آزادی علمی
2016
09
21
35
79
https://www.asasimag.ir/article_100800_98a18608db63db4a35edb7096ef90d48.pdf
حقوق اساسی
1395
13
25
مصونیت پارلمانی نمایندگان مجالس ایران و تاجیکستان
مصطفی
جعفری
امنیت و آسایش از جمله لوازم هر شغلی است و هر چه میزان این امنیت بیشتر بـاشد، انسان بــا توان و حوصله بیشتری به کــار خود مشغول میشود. از جمله مشاغلی که به خاطر حساسیت کاری، احتیاج زیادی به امنیت دارد، نمایندگی مجلس است، چرا که یک نماینده مجلس هر چند از یک حوزه انتخابیه و منتخب گروهی از مردم است اما حق اظهار نظر در تمام امور کشور را دارد و تصمیمات او بر سرنوشت کل کشور تأثیر میگذارد. پس طبیعی است که به خاطر وظیفه سنگینی که بر دوش دارد نیاز به مصونیت هم دارد.
امروزه یکی از موضوعات مهم در نظامهای سیاسی، مصونیت نمایندگان مجلس است، با توجه به حریم و امنیت حرفهای و آسودگی قانونگذاران از اهمیت ویژه ای برخوردار است، مصونیت حمایت قانونی در برابر توطئههای احتمالی است که ممکن است علیه نمایندگان صورت بگیرد. در این مقاله قصد بررسی تطبیقی مصونیت نمایندگان مجالس ایران و تاجیکستان به عنوان دو کشور مسلمان با نظام های حقوقی متفاوت با توجه قانون اساسی، قوانین عادی، آئین نامه داخلی مجلس و نظر حقوقدانان دو کشور پرداختهایم.
نمایندگان
عدم تعرض
مصونیت پارلمانی
مصونیت قضایی
مجلس قانونگذاری
2016
09
21
81
101
https://www.asasimag.ir/article_100801_941c27847a5e1fe033944b495369f570.pdf
حقوق اساسی
1395
13
25
فلسفهوجودیمجلس دوم دردولتهای یکپارچه و فدرال
بیژن
عباسی
مرتضی
همتی
پیدایش مجلس به عنوان یکی از قوای حاکم و تاثیر گذار در کشورها، مرهون تلاشهای بشری جهت تحقق دموکراسی و اعمال حاکمیت ملی و نظرات و آثار اندیشمندان بزرگی نظیر جان لاک، شارل دومونتسکیو و... بوده است. مجلس در عصر کنونی به عنوان نهادی مهم و غیر قابل انکار، مطابق با اصل تفکیک قوا به انجام وظایف خود میپردازد. پارلمان به لحاظ ساختار میتواند تک مجلسی یا دومجلسی باشد که امروزه در غالب کشورها نظام دومجلسی، حاکم است و این پرسش مطرح میشود که دلایل پیدایش مجالس دوم قانونگذاری چیست؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت دلایل پیدایش این مجالس از کشوری به کشور دیگر متفاوت است که عمدهترین آنها عبارتند از دلایل تاریخی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و عرف رایج در کشورها. البته شایان ذکر است که بیشتر کشورها در خصوص نظام دومجلسی، از کشورهای انگلستان و آمریکا الهام گرفتهاند. این که وجود مجالس دوم ضروری است یا خیر، همواره با استدلال موافقان و مخالفانی همراه بوده است. گفته میشود که وجود مجالس دوم جهت جلوگیری از اقدامات شتابزده مجالس نخست و با توجه به جوانتر بودن سن و اندیشههای پرتلاطم و گاهی احساسی نمایندگان این مجالس ضروری است. عدهای نظام دومجلسی را متناسب با کشورهای فدرال و نظام تکمجلسی را متناسب با کشورهای بسیط میداند که این نظر خالی از اشکال نمیباشد. زیرا همانگونه که اشاره شد وجود مجالس دوم علاوه بر بافت و ترکیب سیاسی کشورها به عوامل دیگری نیز بستگی دارد.
مجلس نخست
مجلس سنا
قانونگذاری
مردمسالاری
انتخابات
نمایندگی
2016
09
21
103
126
https://www.asasimag.ir/article_100802_b6e3cb7ece8d9605c3d217786803c713.pdf
حقوق اساسی
1395
13
25
اندیشه سیاسی جان دیویی
علی
قانعی
محمّد
حسنوند
فروغ
حیدری شولی
جان دیویی (1859-1952) یکی از بزرگترین فلاسفه سیاسی قرن بیستم و از پیشتازان پراگماتیسم است. اندیشههای او در باب چیستی فلسفه، آموزش، جامعه و سیاست، منشأ مباحث فراوانی بوده است. رابطه او و پراگماتیسم، یکی از نقاط کانونی منازعه مفسران و شارحان است. دیویی در ابتدا متأثر از فلسفه هگل بود، اما به تدریج تحت تأثیر افکار و آرای روانشناسی جیمز میل با نام «اصالت فایده» قرار گرفت که رمز و نقطه آغاز گرایش وی به پراگماتیسم بود.
«تغییر و دگرگونی» یکی از کلیدهای فلسفه دیویی است. برخی بر این اعتقادند که دیویی پیشگام چالشهای میان مکتب فردگرایی لیبرال و فضای اجتماعی است که در آن فرد مورد توجه است. در حقیقت گاهی دیویی تمایل دارد میان دکترین خود یا سرشت اجتماعگرا، با شکلی خودآگاه از لیبرالیسم از نظر تاریخی و فرهنگی، ارتباط برقرار کند. همچنین دیویی را منبعی الهامبخش برای مللی میدانند که در آنها دموکراسیِ مشارکتی و مشورتی رونق دارد و گاهی او را پیشروِ فلاسفه و نظریهپردازانی همچون یورگن هابرماس و جان رالز میدانند. تلاش جان دیویی در برقراری پیوند میان دموکراسی و تعلیم و تربیت و تأکید بر رابطه متقابل و تقویتکننده آن، دو رکن اساسی اندیشه سیاسی او هستند.
جان دیویی
اندیشه سیاسی
پراگماتیسم
دموکراسی مشارکتی
جامعه دموکراتیک
2016
09
21
129
157
https://www.asasimag.ir/article_100803_5587ae2d6db9bb1da393ce85c35d8058.pdf
حقوق اساسی
1395
13
25
مفهوم قانون در جدال فقیهان عصر مشروطه
فردین
مرادخانی
مفهوم قانون از کلیدیترین مفاهیم دانش حقوق و دنیای مدرن میباشد و ایرانیان در آغاز انقلاب مشروطیت با این مفهوم مواجه شدند. هر دو طیف روشنفکران و روحانیون حاضر در انقلاب مشروطیت درباره این مفهوم تاملات مهمی کردند. به علت گسترده بودن موضوع در این مقاله صرفا دیدگاه روحانیون مورد بررسی قرار میگیرد و دلایل مخالفان و موافقان قانون در بین روحانیون و جدال آنها مورد بررسی قرار میگیرد و نشان داده میشود که چگونه در مباحث مطرح شده میان دو طیف شیخ فضل الله نوری و شاگردان آخوند خراسانی برخی از مباحث مهم در خصوص قانون رمزگشایی شد. کوششهای نظری ایرانیان در خصوص قانون معطوف به دو هدف بود: نخست نسبت قانون با شرع بود و اینکه جعل قانون چه نسبتی با شریعت و فقه دارد و برای ایجاد قوانین چه استفادهای میتوان از فقه کرد، دوم ویژگیهای قانون بود یعنی اینکه این متن که به عنوان قانون تصویب میشود باید چه ویژگیهایی داشته باشد. در جدال فقیهان مساله نخست بیشتر کاویده شد که در این مقاله مورد بررسی قرار میدهیم.
قانون
شریعت
فقه
نایینی
نوری
2016
09
21
159
182
https://www.asasimag.ir/article_100804_15f2d9c7bc37a601af893b9933aa5495.pdf