اندیشه سیاسی جان دیویی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی

3 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

جان دیویی (1859-1952) یکی از بزرگ‌ترین فلاسفه سیاسی قرن بیستم و از پیشتازان پراگماتیسم است. اندیشه­های او در باب چیستی فلسفه، آموزش، جامعه و سیاست، منشأ مباحث فراوانی بوده است. رابطه او و پراگماتیسم، یکی از نقاط کانونی منازعه مفسران و شارحان است. دیویی در ابتدا متأثر از فلسفه هگل بود، اما به‌ تدریج تحت تأثیر افکار و آرای روان‌شناسی جیمز میل با نام «اصالت فایده» قرار گرفت که رمز و نقطه آغاز گرایش وی به پراگماتیسم بود.
«تغییر و دگرگونی» یکی از کلیدهای فلسفه دیویی است. برخی بر این اعتقادند که دیویی پیشگام چالش‌های میان مکتب فردگرایی لیبرال و فضای اجتماعی است که در آن فرد مورد توجه است. در حقیقت گاهی دیویی تمایل دارد میان دکترین خود یا سرشت اجتماع‌گرا، با شکلی خودآگاه از لیبرالیسم از نظر تاریخی و فرهنگی، ارتباط برقرار کند. همچنین دیویی را منبعی الهام‌بخش برای مللی می‌دانند که در آن‌ها دموکراسیِ مشارکتی و مشورتی رونق دارد و گاهی او را پیشروِ فلاسفه و نظریه‌پردازانی همچون یورگن هابرماس و جان رالز می‌دانند. تلاش جان دیویی در برقراری پیوند میان دموکراسی و تعلیم و تربیت و تأکید بر رابطه متقابل و تقویت‌کننده آن، دو رکن اساسی اندیشه سیاسی او هستند.

کلیدواژه‌ها